OrtadoÄŸu’da devletlerin itibarı IŞİD karşıtı koalisyondaki ağırlıklarına baÄŸlı. ‘Sam Amca’nın bombalarıyla tahrip edilen bölgenin dokusu yeni bombalarla onarılmaya çalışılıyor. Ne kadar çok bomba ile koalisyona katılırsanız küresel itibarınız o derece artıyor!

ABD’nin reel gücünden çok medyatik etkisi ve nüfuz alanları bölge siyasetçilerinin geleceÄŸini belirleme gücünü elinde tutuyor hala. SavaÅŸ koalisyonuna katılmak ya da katılmamak, siyasilerin ÅŸeytanlaÅŸtırılmasını yahut ‘terör karşıtı’ stratejik müttefik olmalarını belirliyor.

Küresel stratejik denge böyle işlemeye devam ediyor ancak sistemin hayatımızı etkileme kapasitesi siyasi kararlarla sınırlı değil. Günlük hayatımızı hatta toplumsal ilişkilerimizi, toplumsal itibarımızı bile belirleyen bir küresel finans sisteminin içindeyiz. Finans ağları hayatımızın her alanına girdiği gibi ahlaki, kültürel ve sosyal ilişkileri, değerleri de belirliyor, kontrol ediyor nice zamandır.

‘Modern insanın mabedi banka, mabudu para’ diyordu Hamid Algar yıllar önce kendisiyle yapılan bir söyleÅŸide. Bunu okuduÄŸumda ne cüzdanımızda kredi kartı vardı ne de insanlar din adına faizle kredi alıp banka kurtarıyordu. Banka reklamlarının yayın organlarında yer alması zinhar imkansızdı, Uygun faiz oranlarında mübarek bayram kredileri henüz meÅŸrulaÅŸmamıştı. Hamid Algar’ın aforizması kapitalizmin kıblesi sayılan Amerika ve Avrupalı kapitalist toplumlar için geçerliydi. Bu toplum yapısını gönül rahatlığı ile eleÅŸtirip, tüketime köle olmamış kanaatkar insanlar olarak kanaat makamının saltanatını sürüyorduk

Artık doyasıya, kapitalizmin örgütlediği tüketim çılgınına dönmüş homo economicus insan tipini eleştirme lüksümüz kalmadı. Artık hayatımızın tüm alanları küresel kapitalizme entegre olmuş bir sosyo- ekonomik yapı içindeyiz. Üstelik geri dönüşü neredeyse imkansız denilecek şekilde finans kapitalizmi tüm kurum ve kurallarıyla bu ülkeye yerleşti.

Bundan daha vahimi Müslümanlığımız; bu iliÅŸki biçimlerini eleÅŸtirmeyi, mesafeli durmayı gerektirmeyecek biçimde deforme oldu. MuhafazakarlaÅŸtıkça küresel sistemle iliÅŸkilerimiz güçlendi, sisteme ram oldukça da sisteme dair çekinceler, itirazlar ortadan kalktı, hatta meÅŸrulaÅŸmaya baÅŸladı. ModernleÅŸmeye karşı Türkiye’nin ve AK Parti modelinin kendine özgü Ä°slam anlayışının geliÅŸtirdiÄŸi cevap, ürettiÄŸi alternatif olarak takdis edilen bu durum aslında hayatın ve dinin kesinkes birbirinden ayrılmasıdır. Yani sadece siyasal anlamda sekülerleÅŸme deÄŸil hayatın tüm alanlarının sekülerleÅŸmesidir.

Fransız tipi jakoben anlayışın dayatmacı laikçi yapısına karşın küresel kapitalizmle, modernlikle uyum içinde muhafazakarlaÅŸmanın hayata dair tüm iliÅŸki biçimlerini sekülerleÅŸtirici form ve anlayışı içselleÅŸtirildi. Bireysel hayatında dindar ama iÅŸ hayatında, siyasette, hayatın iÅŸleyiÅŸinde, toplumsal iliÅŸkilerinde ‘ekonominin ve siyaset biliminin kuralları’na emanet eden ve bu durumun inandığı dinle iliÅŸkisini sorgulamayı abes addeden bir anlayış toplumsallaÅŸtı.

Memleketin ekonomik kalkınmışlığı ile dini hayatın geri çekilmesi arasındaki çelişkiden rahatsız olmadan, Müslüman ahlakı ile siyasal ve ekonomik pragmatizmin el ele yürüyebileceğine inanıldığı zamanlardayız.

Müslümanlığın itibarı ile şahsi itibarı belirleyen kriterleri artık piyasalar belirliyor. Banka kartınızın rengi, ilmi amelinizden daha belirleyici. Güç ve zenginliğin her dönem itibar gördüğü, insanların her dönem bunlara karşı bir zaafının olduğu doğrudur. Ancak bu itibarın dillendirilmesi, meşrulaştırılması, hatta siyaset ve ticaretin dışında var olan her türlü beşeri ilişkilerde belirleyici olarak kendi başına ölçü haline gelmesi, değer üretmesi yeni bir durum.

Ä°nsan itibarının ve toplumsal konumunun rakamlara, kredi itibarına indirgendiÄŸi bir döneme geçtiÄŸimizi çıkarsama olmaktan somut gerçekliÄŸe dönüştüğünü okuduÄŸum bir haberle farkına vardığımı itiraf etmeliyim. Haber gayet basit bir ekonomi haberi gibi: bundan böyle herkesin kredi itibarı notlandırılacak. Bu ‘itibar notu’na internetten herkes ulaÅŸabilecek. Aldığınız beyaz eÅŸyanızdan, kullandığınız konut kredisine kadar tüm finansal hareketleriniz orada okunabilecek. Tüm bu ekonomik ve finansal hareketliliÄŸinize göre kredi itibarınıza bir not verilecek. Bu not kadar ekonomik ve de dahi sosyal itibarınız olacak. Ä°ÅŸ hayatının disipline edilmesi gerekçesiyle takdim edilecek bu yeni itibar göstergesi, aslında finans kapitalizminin sadece iÅŸ ve ticaret hayatını deÄŸil toplumsal iliÅŸkilerimizi hatta gönül baÄŸlarını kuÅŸatan, sarmalayan bir aÄŸa dönüştüğünün göstergesi…

Modernizmle Ä°slam’ın uyumuna saÄŸlıklı model olarak sisteme entegre olmayı iÅŸaret edenler zihin ve deÄŸerler dünyamızın nelere ipotek edildiÄŸini görmezden geliyor. Ä°slamcılığa karşı muhafazakar uzlaÅŸma modernizmle el sıkışırken zaten hiç gündeme getirilmeyen kapitalizmin toplumsal sonuçları görmezden geliniyor. Hepsinden önemlisi dönüşen din anlayışının, dindarlaÅŸan sekülerlik biçimleri kazanç olarak görülüyor.

Ýlgili YazýlarDüşünce, Siyaset