Suriye’de iç savaÅŸta hem askeri, hem siyasi anlamda dengeler hızla deÄŸiÅŸiyor. Muhalefetin kurduÄŸu yeni ittifaklar, yeni cepheler bir yana, bunların kime muhalefet ettiÄŸini bile tartışmalı kılacak geliÅŸmeler yaÅŸanıyor.

Askeri olarak Muhalefet ve Esad güçleri arasındaki dengelerin Cenevre öncesinde değişmeye başladığının, rejimin sahada zaten üstün olan silah gücüne dayalı olarak dengeleri değiştirmeye çalıştığının işaretleri belirdi. Bu durumu sadece silah gücüyle izah etmek abesle iştigal olur. Özellikle hava gücünü kullanır hale gelmesi, toplu cezalandırma ve katliamdan çekinmemesi en önemli göstergeler.

Bir bombalama ile bir semti mahvedebilenn teknolojik silahları kullanma kapasitesi ‘steril katliam’ imkanı veririken/görülürken, Muhalefetin kemiyet olarak kıyas kabul etmeyen kelle kesme görüntüleri çok daha tepki alabiliyor.

‘VahÅŸet gösterisi’ Suriye iç savaşında askeri ve siyasi dengeleri belirleyici bir ölçü haline geldi. Bir gösterge olarak ‘vahÅŸet gösterisi’ Batı’nın stratejik çıkarları ile ilkesel söylemi arasındaki çeliÅŸkiyi örten bir ÅŸala dönüştü. Muhalefetin El-kaideci parantezine alınarak seküler Baasçı rejimle anlaÅŸma zemininin gerekçelendirildiÄŸi diplomatik bir alan kayması yaÅŸanıyor.

Stratejik manevra olarak vahÅŸet göstergesi o kadar iÅŸlevsel hale geldi ki, Batıda artık El-kaideci muhalefete karşı Esad güçleri ile ılımlı muhalefetin iÅŸbirliÄŸi imkanları araÅŸtırılır oldu. Muhtemelen Cenevre öncesi, OrtadoÄŸu’da ÅŸekillenecek yeni denkleme uygun olarak Suriye iç savaşına ayar verilmeye çalışılacak. Bu ayar verme iÅŸleminde, sanılanın aksine, bölgesel denklemlerden çok bölge dışı etkenler daha belirleyici olacak.

Bu durumda Ä°srail’le barış bile yapmamış, bu ülkenin baÅŸ düşmanı Baas rejiminin bir tür kabul edilebilir sınırlar içinde masaya oturtulmasına, hatta Esad’ın baÅŸta olduÄŸu ‘yeni Suriye’ye, Batı ve Arap ülkelerinin ikna olmalarının gerekçeleri ne olabilir?

– Her ÅŸeyden önce iç savaşın galibi kim olursa olsun artık Ä°srail karşısında tehdit olmaktan çıkmış; askeri, ekonomik ve insani olarak çökmüş bir Suriye var.

– Başından beri stratejik çatışmaya raÄŸmen, dünya sistemi tarafından Ä°slamcı tehlikeye karşı Baas iktidarının tercih edilmesini saÄŸlayan en temel faktörün seküler yapısının olduÄŸunu unutmamalı.

– Yeni denklemde, Ä°ran’ın Esad rejimine verdiÄŸi destek üzerinden nükleer pazarlığını yaptığı artık sır deÄŸil. Ä°ran’ın Suriye’de Esad’dan çok kendi çıkarları için savaÅŸtığı daha net görülebilir. Nükleer anlaÅŸma aynı zamanda Suriye iç savaşında Ä°ran-Hizbullah denkleminin uzlaÅŸma zemininden kaydığının iÅŸaretleri olabilir.

– Suudi Arabistan’ın bölgede etkinliÄŸini geliÅŸtirme adına Suriye muhalefeti üzerindeki etkisi, -ki bu zamana kadar 400 milyon dolar deÄŸerinde silah verdiÄŸi belirtiliyor- bölgede öne çıkma çabası; Ä°ran faktörü kadar Türkiye’yi frenlemeye yönelik olarak da okunabilir.

– ‘Ä°srail tehlikesi’ söylemine raÄŸmen gerçekte Ä°ran’ı bloke etmeyi önemseyen Suud ve Körfez’in Suriye iç savaşında neden bu kadar heveskar oldukları, Ä°ran’ın nükleer anlaÅŸmasından sonra Ä°srail’le baÅŸlattıkları aÅŸikar iliÅŸkilerle daha iyi anlaşılıyor.

– Rusya’nın Suriye ve Ä°ran desteÄŸi ile bölgede mikro soÄŸuk savaÅŸ stratejisi uygulayarak Baas’ın arkasında durması, ABD ve NATO’nun zaten pek de isteksiz oldukları muhalefeti destekleme konusunda çekimser kalmalarına ve Suriye halkını rejimle baÅŸ baÅŸa bırakmalarına gerekçe olarak yetti.

– Türkiye’nin ‘Arap baharı’ yanılsamasına düşerek iç savaÅŸta aldığı pozisyon OrtadoÄŸu’daki iddialarını ciddi biçimde sarsmış, destek beklediÄŸi Batılı müttefiklerince adeta kendi başına bırakılmıştır.

– Hem iç politikadaki gerilimler, hem ABD ile iliÅŸkilerin aldığı renkten dolayı Türk dış politikasının Suriye’de, tabiri caizse, vites deÄŸiÅŸtirmeye zorlandığının iÅŸaretleri belirdi.

Bundan sonra kimin kazanacağı belli olmasa da…

– Suriye ve Suriye halkının bunca ölüm ve katliamdan, yerinden edilmelerden sonra en büyük kaybı yaÅŸadığında kuÅŸku yok.

– Suriye Muhalefeti içindeki Ä°slamcıların (sadece El-kaide’yi kastetmiyorum) kazanmasına fırsat verilmek istenmeyeceÄŸi kesin.

– Yeni Suriye’de Muhalefetten Batılılarca kabul edilebilir olanların, Batı’ya açık yapıların temsil dereceleri yükseltilerek masada yer almaları istenecektir.

– Tüm bu olup bitenlerden sonra nasıl bir düzenleme ve anlaÅŸma saÄŸlanırsa saÄŸlansın Suriye’de istikrarın kolay kolay saÄŸlanamayacağı da kesin gibi görünüyor.

– Sekter bir ayrışmanın, kan davasına dönmüş husumetin açtığı yaraların sarılmasının zaman alacağı kesin.

– Ve Kürt kartı da Suriye içi sorun olmaktan çıkıp bölgesel denklemde tartışmasız yerini alırken tüm bölge dışı güçlerin üzerinde anlaÅŸtığı az sayıda baÅŸlıktan biri oldu.

Sonuçta tarafların bir tür fabrika ayarlarına dönüşü yaşanıyor. Peki bunca kan neden döküldü?

Ýlgili YazýlarDünya, Siyaset